Ədalətli rəqabətin şərti olan bərabər və şəffaf fiskal mühitin təmin olunması istiqamətində vergi qanunvericiliyinə edilmiş dəyişikliklərlə 1 yanvar 2020-ci il tarixdən Vergi Məcəlləsinə əmtəəsiz əməliyyat və riskli vergi ödəyicisi anlayışları daxil edilib. "Report" xəbər verir ki, bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin açıqlamasında bildirilir. Məlumatda həmçinin deyilir ki, dəyişikliyə əsasən, riskli vergi ödəyicisi – Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi meyarlara cavab verən, o cümlədən əmtəəsiz və (və ya) riskli əməliyyatlar aparan şəxsdir. Vergi ödəyicisinin riskli vergi ödəyicisi olması, habelə riskli vergi ödəyiciləri siyahısından çıxarılması barədə qərarı İqtisadiyyat Nazirliyi qəbul edir. Nazirlər Kabinetinin 2020-ci il 28 iyul tarixli 265 nömrəli Qərarı ilə “Riskli vergi ödəyicisinin, o cümlədən riskli əməliyyatların Meyarları” təsdiq edilib. Qərara əsasən, aşağıdakı meyarlardan ən azı birinə cavab verən vergi ödəyicisi riskli vergi ödəyicisi hesab olunacaq: riskli əməliyyatlar aparan şəxs olduqda; aparılmış vergi nəzarəti tədbirləri çərçivəsində vergi ödəyicisinin əmtəəsiz əməliyyatlar aparması aşkar edildikdə; idxalatçının, istehsalçının və ya idxalatçı olmayan ticarət fəaliyyəti həyata keçirən şəxsin vergi orqanında qeydiyyatda olan anbarı (o cümlədən icarəyə götürdüyü anbarı) və ya digər təsərrüfat subyekti (obyekti) olmadıqda və yaxud qeydiyyatda olan anbarın və ya digər təsərrüfat subyektinin (obyektinin) sahəsi ilə idxal və ya əldə edilən malların həcmi uyğunluq təşkil etmədikdə (digər şəxslər üçün sifariş əsasında gətirilən və bilavasitə sifarişçilərə təhvil verilən mallar və hər bir sifarişçi üzrə sifarişin məbləği barədə məlumatların vergi orqanına təqdim edildiyi hallar istisna olmaqla); vergi ödəyicisi tərəfindən əldə edilmiş və fəaliyyət növünə (fəaliyyət növlərinə) uyğun olmayan malların (vergi ödəyicisi tərəfindən öz təsərrüfat fəaliyyətində istifadə edilməsi üçün əldə etdiyi ofis ləvazimatları, inventar və digər bu kimi aktivlər istisna olmaqla) vergi nəzarəti zamanı sənədləşdirilmədən təqdim olunması aşkar edildikdə; vergi ödəyicisinin satış məqsədləri üçün son 6 ay üzrə (vergi ödəyicisinin malların mövsümi xarakterindən asılı olaraq, habelə əvvəlcədən sifariş edilən və müqavilədə (razılaşmada) müəyyən edilən müddətdə təhvil verilməsi nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla) idxal etdiyi və ya əldə etdiyi malların həcmi onun müvafiq dövr üzrə dövriyyəsindən azı 3 dəfə artıq olduqda; yuxarıda qeyd edilmiş meyarlar üzrə riskli vergi ödəyicisi olan fiziki şəxsin icra orqanının rəhbəri və ya təsisçisi olduğu hüquqi şəxs; yuxarıda qeyd edilmiş meyarlar üzə riskli vergi ödəyicisi olan hüquqi şəxsin icra orqanının rəhbərinin və ya təsisçisinin təsis etdiyi və ya icra orqanının rəhbəri olduğu hüquqi şəxs; beşdən çox hüquqi şəxsin icra orqanının rəhbəri olan fiziki şəxslər və onların icra orqanının rəhbəri olduğu hüquqi şəxslər. Nazirlər Kabinetinin qəbul etdiyi qərara əsasən, vergi ödəyicisinin apardığı aşağıdakı əməliyyatlar riskli əməliyyat hesab edilir: vergi ödəyicilərinin təqdim etdiyi elektron qaimə-fakturalarda aldığı və ya idxal etdiyi mal çeşidlərindən fərqli mal çeşidlərinin göstərildiyi aşkar edildikdə; vergi ödəyicilərinin aldığı və ya idxal etdiyi malların həcmindən artıq həcmdə mallar təqdim etməsi halı aşkar edildikdə (artıq həcmdə təqdim edilmiş mallara münasibətdə). Riskli vergi ödəyicisiləri, o cümlədən riskli əməliyyatların meyarlarına cavab verən və əmtəəsiz və (və ya) riskli əməliyyatlar apardığına görə barəsində riskli vergi ödəyicisi olması, habelə riskli vergi ödəyiciləri siyahısından çıxarılması barədə qərar qəbul edilmiş vergi ödəyiciləri barədə məlumatlar İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin rəsmi internet saytında dərc ediləcək. Bununla yanaşı, riskli vergi ödəyicisi olması barədə qərar çıxarılmış vergi ödəyicilərinə dair məlumat vergi ödəyiciləri tərəfindən İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin İnternet Vergi İdarəsi portalında elektron qaimə-faktura sistemi vasitəsilə aparılan əməliyyatlar zamanı xəbərdarlıq xarakterli bildirişlərdə əks olunacaq. Qeyd edək ki, riskli vergi ödəyicisi statusunu daşıyan vergi ödəyicilərinə, habelə əmtəəsiz və riskli əməliyyatlar apararaq vergidən yayınan vergi ödəyiciləri ilə bağlı Vergi Məcəlləsində bir sıra məhdudlaşdırmalar nəzərdə tutulur. Belə məhdudlaşmalara aşağıdakılar aiddir: Əmtəəsiz əməliyyatlar üzrə yaranan vergi öhdəlikləri benefisiar şəxsin (faydalanan şəxsin) üzərinə qoyulur; Əmtəəsiz əməliyyatlar çərçivəsində əldə olunmuş sənədlər gəlirdən çıxılan xərcləri təsdiq edən sənəd hesab edilmir; Əmtəəsiz və riskli əməliyyatlar çərçivəsində aparılan əməliyyatlar üzrə ödənilmiş ƏDV-nin əvəzləşdirilməsinə yol verilmir; Riskli vergi ödəyiciləri barədə məlumat kommersiya və (və ya) vergi sirri olmayan məlumat hesab edilir; Vergi ödəyicisi riskli vergi ödəyicisi meyarına uyğun gəldiyi halda, bu hal onda növbədənkənar səyyar vergi yoxlamasının və operativ vergi nəzarəti tədbirinin aparılmasına əsas verir; Vergi ödəyicisi riskli vergi ödəyicisi olduğu halda, vergi orqanının vergini onun ödənildiyi tarixədək hesablamaq hüququ vardır; Riskli vergi ödəyicisinə münasibətdə vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddəti uzadılmır; Riskli vergi ödəyicilərinə münasibətdə artıq ödənilmiş məbləğlər vergi ödəyicisinin fəaliyyəti üzrə vergi nəzarəti tədbirləri tam başa çatdıqdan sonra qaytarılır

Pressinfo.az Report.az a-istinadan məlumat verir

Azərbaycanda kənd təsərrüfatının önəmli sütunlarından biri meyvəçilik və tərəvəzçilik sahəsidir. Meyvə-tərəvəz istehsalı və ixracı kollektiv əmək nəticəsində başa gəldiyi üçün koronavirus pandemiyası dövründə bu sahədə də müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq edildi. Bundan başqa, paytaxt Bakı ilə regionlar arasında hərəkətə məhdudiyyət qoyuldu. Bəs bütün bunlar meyvəçiliyə və tərəvəzçiliyə necə təsir edib? 

"Report" bununla bağlı aidiyyəti şəxslərin fikirlərini öyrənib. 

 Bəşir Quliyev

Azərbaycan Meyvə-Tərəvəz İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyasının sədri Bəşir Quliyevin sözlərinə görə, pandemiya təmsil etdiyi sahəyə ciddi təsir etməyib: “Keçən illə müqayisədə meyvə-tərəvəz istehsalının həcmi və valyuta dəyərində ixrac artıb. Amma xarici bazarlarda, xüsusilə Rusiya bazarında qiymətlər çox aşağı olub. 

Hökumət pandemiya dövründə kənd təsərrüfatı üçün çox gözəl şərait yaratdı. Ciddi məhdudiyyətlər qoyulmadı. Bağlarda, istixanalarda bütün kənd təsərrüfatı işçilərinin çalışması təmin olundu. Yeni elektron kənd təsərrüfatı informasiya sisteminin istifadəyə verilməsi, onlayn subsidiyalara müraciət, kartlara pulun ödənilməsi fermerlərin işini qat-qat rahatlaşdırdı. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin fəaliyyətini çox yüksək qiymətləndirmək lazımdır. Elektron informasiya sistemi, yeni subsidiya sistemi, prezidentin bu istiqamətdə verdiyi fərmanlar çox yaxşı işlədi. Bunların nəticəsində meyvə-tərəvəz istehsalı sektoru pandemiya dövrünü çox yaxşı keçirdi. Sektorda heç bir problem olmayıb. Dövlət orqanlarının hamısı kənd təsərüfatında heç bir problem yaranmamasına nəzarət etdilər. Kənd təsərrüfatı nazirinin özü hər həftə bir rayonda idi. Hətta elə edirdilər ki, karantin dövründə fermerlərin, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan işçilərin hərəkətinə məhdudiyyət yaranmasın. Hər dəqiqə bizimlə əlaqədə saxlayırdılar”.

Nicat Nəsirli

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aqrar Elm və İnnovasiya Mərkəzinin şöbə müdiri, kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Nicat Nəsirli isə diqqəti bu dövrdə fermerlər üçün yaranmış bəzi çətinliklərə yönəldib: “Pandemiya təzə başlayanda, yəni mart ayında yaz dövrü olduğu üçün bəzi çətinliklər yaşandı. Bu çətinliklər mərkəzi şəhərlərdə yaşayan insanların regionlarda olan təsərrüfatlarına getmələri ilə bağlı ləngimələr yaratdı. Vaxtında müəyyən aqrotexniki qullaqlar həyata keçirmək üçün icazələrin alınmasında müəyyən ləngimələr yaşandı.  Buna baxmayaraq, mövsümün əlverişli keçməsi, yağıntıların olması və kəskin istilərin olmaması nəticəsində optimal vaxtda bu qulluqlar başa çatdırıldı. Sonrakı dövrdə məhsulun kütləvi yığımı başladı. Artıq məhsullar böyük bazarlara gəlməli idi. Karantin postlarında fərdi nəqliyyat vasitələrində bu yüklərin daşınmasına qadağa tətbiq edilirdi. Bu isə ümumi yük dövriyyəsinə təsirini göstərdi. Çünki bizdə bölgələrdə təsərrüfatla məşğul olanlar istehsal etdikləri məhsulu gecələr öz fərdi nəqliyyat vasitələrinə yükləyib səhərə yaxın Bakı, Sumqayıt bazarlarına gətirirdilər. Bu zaman bazara eyni vaxtda bir neçə bölgədən məhsul daxil olduğuna görə qiymətlərin kəskin ucuzlaşması müşahidə edilirdi. Fermerlərimizin çoxu böyük yük avtomobillərini əldə edə bilmədilər”.

Onun sözlərinə görə, çətinliklərə baxmayaraq bazarda meyvə-tərəvəz məhsullarının qiyməti kəskin artmayıb: "Emal olunmamış kənd təsərrüfatı məhsullarının bazarda baha olduğunu deyə bilmərik. Əhalinin əsas istehlak etdiyi məhsullardan biri kartofdur. Kartofun bu gün qiyməti pərakəndə bazarda maksimum 50-60 qəpik arasında dəyişir. Pomidorun da qiyməti kifayət qədər normaldır. Son bir həftədə ən çox alınan Xaçmaz pomidoru 1 manat 40 qəpikdən 70 qəpiyə qədər ucuzlaşıb. Digər məhsulların da qiymətində stabilləşmə var. Kənd təsərrüfatı məhsullarının qiyməti pandemiya faktoruna baxmayaraq insanlar üçün əlçatan hesab oluna bilər. Lakin pandemiya ümumi kənd təsərrüfatı məhsullarının sürətli dövriyəsinə təsir edib. Bildiyimə görə, kənd təsərrüfatı məhsullarımızın xaricə ixracı ilə bağlı hər hansı ləngimə yoxdur. Lakin bəzi sahibkarlarımız pandemiya faktorunu nəzərə alaraq o məhsulların xarici bazarlara deyil, daxili bazarlarda realizasiyasına start veriblər.

Açıq sahə tərəvəzçiliyi bir neçə gündən sonra başlayacaq və gözləyirik ki, bu qiymətlərə ciddi təsir göstərəcək. Meyvəçilikdə isə tezyetişən sortların və tumlu meyvələrin yığımı başa çatıb. Gilas, gavalı, ərik kimi tumlu meyvələr demək olar ki, keçən ilki qiymətlə bazara çıxarıldı və ciddi bahalaşma olmadı. Bundan sonra açıq sahə tərəvəzçiliyində kütləvi yığım, bostan məhsullarının yığımı və sentyabrdan etibarən gec yetişən meyvə sortlarının yığımı prosesini gözləyirik. Karantin rejimində yumşalmaların getməsi aqrar sektorda da hərəkətliliyə, mal dövriyəsinə təsirini göstərəcək. Bu günə qədər olan təhlillərə əsasən deyə bilərik ki, pandemiya aqrar sektorda nonsens vəziyyəti yaratmayıb. Hazırda pambıq sahələrində aktiv ikinci vegetasiya suvarması, alaqlara qarşı kultivasiya aparılması və digər mühüm tədbirlər gedir. Görülən tədbirlər nəticəsində regionlarımızda fermerlərimizin fəaliyyəti tam təmin olundu. Ləngimələr olmadı. Yalnız keçən ildən müşahidə etdiyimiz bəzi faktorlar bu il də baş verdi. Kəskin iqlim dəyişmələri baş verdi və  təsərrüfat suyu ilə təminatda ciddi çatışmazlıq yarandı. Bu gün pandemiyadan çox quraqlığın kənd təsərrüfatına mənfi təsirləri haqqında danışırıq. Pandemiya nə vaxtsa bitsə də, səhralaşma prosesi hələ bizim çox vaxtımızı alacaq. Odur ki, bu məsələ ilə daha ciddi məşğul olmaq lazımdır".