Deputatlara cavab verməyən məmurların SİYAHISI HAZIRLANACAQ
Zaman-zaman Milli Məclisin deputatları icra qurumlarının onların sorğularına cavab verməməsindən gileylənirlər. Hətta bir neçə deputat onların müraciətlərinə cavab verməyən məmurların siyahısını hazırlayacaqlarını da bildiriblər.
“Məmurlara verilən hökumət telefonunu vəzifəli şəxsdən başqası - hətta köməkçisi belə istifadə edə bilməz. Hökumət telefonunu ona təhkim olunmuş şəxs götürmürsə, o vəzifə səlahiyyətlərini düzgün yerinə yetirmir”.
“Vəzifəsini yerinə yetirməyən məmur cəzalandırılmalıdır”
Bunu deputatların müraciətlərinə cavab verməyən məmurların siyahısının tərtib olunması haqqında danışan deputat Tahir Kərimli deyib. O qeyd edib ki, məmura ali qanunvericilik hakimiyyətinin nümayəndəsi zəng edirsə, cavab vermirsə, bu hakimiyyət nümayəndəsinə, seçicilərə hörmətsizlikdir:
“Beləliklə, öz vəzifəsini yerinə yetirməyən məmur yuxarı instansiyalar tərəfindən tənbeh olunmalı, hətta cəzalandırılmalıdır.
Adi həyatda minlərlə belə hallar, faktlar olur. Polisə itaətsizlikdən, vəzifəsini yerinə yetirməməkdən və s. akt tərtib olunur.
Necə olur ki, qanunverici hakimiyyətin nümayəndəsinə qarşı belə hörmətsizlik edilir və cəzasız qalır? Bəzən məmurlar əsassız şəkildə iddia edirlər ki, zəng edən şəxsi istəyini, xahişini diqqətə çatdırır, guya, buna görə onlar məsələyə baxmırlar. Axı məmur telefonu açmadan, problemi dinləmədən necə bilə bilir ki, zəng edən deputat nə xahiş edəcək?
Əgər anunverici hakimiyyət nümayəndələrinə hörmətsizlik edən məmurlar siyahıya alınsa, gərək hamısı o siyahıda olsun. Məgər hansısa məmur adı çəkə bilərik ki, buna əməl edir. Deputatın zəngini cavabsız qoymaq, onun müraciətinə baxmamaq kütləvi haldır. Nəinki nazirlər, hətta onların müavinləri də, digər vəzifəlilər də səlahiyyətlərini yerinə yetirmirlər. Ona görə, onlar intizam məsuliyyəti daşıyırlar”.
“Kimin pulu çoxdur, onun gücü də çoxdur, məmurlar bu prinsiplə işləyirlər...”
Tahir Kərimli məmurların hətta deputatlara qarşı bu cür özbaşınalığa cəsarət etməsinin səbəblərini də açıqlayıb:
“Deputatlar ali hakimiyyətin nümayəndəsidir. Prezident dövlətin adından, deputatlar seçicilərin, xalqın adından danışa bilər, hakimlər isə dövlətin adından qərarlar qəbul edə bilər. Hakimiyyətin bu qolundan üstün təsisat yoxdur. Məmurlar, nazirlər Milli Məclis qarşısında məsuldurlar, hesabatlıdırlar. Təəssüf edirəm ki, müəyyən inersiya ilə, sovet dövründən qalan ənənələr hesabına onlar özlərini üstün hesab edirlər. Onlar səlahiyyət sahibidirlər, minlərlə işçiləri var, funksiyalarını həyata keçirmək üçün böyük vəsait ayrılır. Bütün bunlar nazirlərdə eqoizm yaradır. Belə imtiyazlar deputatın əlində yoxdur. Kimin pulu çoxdur, onun gücü də çoxdur. Məmurlar bu prinsiplə işləyirlər, hamıya belə münasibət göstərirlər”.
Azərbaycanla Pakistan arasında hərbi aviasiya sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
Azərbaycan Respublikası Müdafiə nazirinin müavini – Hərbi Hava Qüvvələri (HHQ) komandanı general-leytenant Ramiz Tahirov ölkəmizdə səfərdə olan Pakistan Ordusunun Hərbi Əməliyyat Baş İdarəsinin rəisi general-mayor Nauman Zakarianın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşüb.
Müdafiə Nazirliyindən verilən məlumata görə, Azərbaycan hərbi pilotlarının Pakistanın Hərbi Hava Qüvvələri Akademiyasında təhsilindən məmnunluğunu ifadə edən general-leytenant R.Tahirov ölkələrimizin hərbi aviasiya sahəsində əməkdaşlığının, o cümlədən hərbi təhsil və digər sahələrdə əlaqələrin inkişaf etməsinin ordularımızın döyüş qabiliyyətinin daha da güclənməsinə töhfə verdiyini bildirib.
General-mayor Nauman Zakaria Azərbaycanın hərbi pilotlarının Pakistanın hərbi təhsil müəssisələrində təhsil almaları, ölkəsinin HHQ-nin helikopter heyətlərinin isə Azərbaycanın aviasiya təlim mərkəzlərində hazırlıq keçməsinin iki ölkə arasında hərbi aviasiya sahəsində əməkdaşlığın uğurla inkişaf etdiyinin göstəricisi olduğunu qeyd edib.
Görüşdə tərəflər Azərbaycan və Pakistan HHQ-i arasında əlaqələrin daha da genişləndirilməsi məsələlərini müzakirə ediblər.
Bu gündən dini ibadət yerlərinin fəaliyyətinə icazə verilir
Bu gündən dini ibadət yerlərinin fəaliyyətinə icazə verilir.
Bu barədə Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah mayın 26-da qərar qəbul edib.
Qərara əsasən, iyunun 10-u saat 00.00-dan etibarən dini ibadət yerlərinin fəaliyyətinə eyni vaxtda ibadət üçün nəzərdə tutulan yerlərin 50 faizindən (ümumi olaraq 50 nəfərdən) çox olmamaqla icazə verilir.
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) açıqladığı qaydalara əsasən, yalnız COVID-19 pasportuna (peyvənd vurulmasına dair və ya immunitet sertifikatına) malik olan şəxslərin ibadət yerlərində dini ayinlərin icrasında iştirakına icazə verilir. Azyaşlı (14 yaşdan yuxarı olmayan) uşaqların ibadət yerlərinə gətirilməsinə yol verilmir. İnfeksiyasının yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə COVID-19 xəstəliyinin əlamətlərini hiss edən şəxslər məscidə və digər ibadət yerlərinə buraxılmır.
Məscid və digər ibadət yerlərinə gələn şəxslər mütləq COVID-19 pasportunu (peyvənd vurulmasına dair və ya immunitet sertifikatını) təqdim etməli, tibbi maska taxmalı, antiseptik məhluldan istifadə etməli, əl ilə görüşməməlidir. İbadət yerində olarkən onların arasındakı məsafə 4 bir tərəfdən minimum 1,5 metr, sahə imkan verdikdə isə daha çox olmalı, məsciddə ibadət etmək istəyən şəxslər təharətli olmalı, dəstəmaz zərurəti yarandıqda onlar öz şəxsi dəsmallarından istifadə etməli, özləri ilə səccadə və möhür gətirməlidir.
Eləcə də ibadət etmək istəyən şəxslər məscidə yalnız namaz vaxtı, digər ibadət yerlərinə müvafiq ibadətlər icra olunan zaman gəlməli və namaz (ibadət) bitdikdən sonra məscidi (ibadət yerini) tərk etməlidirlər. Bu zaman ictimai yerlərdə qruplarda cəmlənməyə dair tələblərə ciddi əməl edilməlidir.
Məscid və digər ibadət yerləri bədən hərarətini ölçən termometr, dezinfeksiya məhlulu və ehtiyat tibbi maska ilə təmin olunmalı, hər kütləvi ibadətdən sonra ibadət yerlərində hökmən dezinfeksiya – sanitar tədbirlər həyata keçirilməli və mütəmadi havalandırma təmin edilməlidir.
İbadət yerlərinə daxil olan şəxslərin COVID-19 pasportu və temperaturu yoxlanılmalı, bədən temperaturu norma daxilində olan və COVID-19 pasportuna malik olan şəxslər içəri buraxılmalı və onların tibbi maska ilə təmin edilməsinə və onların sayının müvafiq normalara uyğunluğuna ciddi nəzarət edilməlidir.
Məscidlərin imamları, icma sədrləri və digər ibadət yerlərinin məsul şəxsləri bu qaydaların icrasına nəzarət etməlidirlər. Bütün bu qaydalar tezliklə sərbəst şəkildə ibadət şəraitinin bərpa olunması məramına xidmət etməklə müvəqqəti xarakter daşıyır.
Azərbaycanda çəkisi 400 qram olan yeni pomidor sortu yaradıldı
Azərbaycanda çəkisi 400 qram olan yeni pomidor sortu yetişdirilir.
Bunu Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Tərəvəzçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru Elmar Allahverdiyev deyib.
O bildirib ki, yaradılan 10 yeni pomidor sortu dequstasiya edilib: "Pomidor sortları tam yerli ixtiradır. Sortlar müxtəlif ölçülüdür. Bir neçə sortda pomidorun çəkisi 250-400 qram olur. 3 sort isə eqzotik rəngli xırda pomidordur. Həmin pomidorlar çiyələyə bənzəyir. Digər yeni sortlar isə salxım tipli pomidorlardır. Bu sort pomidorun biri 90-100 qram olur. Hazırda yeni sortlara ad qoyulur. Hazırda müzakirələr gedir. Pomidor sortlarından birinə Azərbaycanın şanlı qələbəsi naminə ad qoymaq istəyirik. Hələlik bununla bağlı müzakirələr aparılır".
E.Allahverdiyev deyib ki, pomidorlar istixana şəraitində yetişdirilmək üçün nəzərdə tutulub. Gələcəkdə bu sortlar fermerlərə açıq şəraitdə əkilməsi üçün də təqdim oluna bilər.
Mədəniyyət Nazirliyi Xalq artisti Ramiz Əzizbəylinin vəfatı ilə əlaqədar nekroloq yayıb.
Nekroloqda deyilir:
"Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Ramiz Hacı Ağa oğlu Əzizbəyli 2021-ci ilin 9 iyun tarixində, 73 yaşında vəfat edib.
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin rəhbərliyi və kollektivi Xalq artistinin vəfatından kədərləndiklərini bildirir və mərhumun ailəsinə dərin hüznlə başsağlığı verirlər.
Allah rəhmət eləsin"
Qubada atasını öldürən şəxs tutulub
İyunun 9-da Quba rayonu, Sofikənd kənd sakini Sadıq Ramazanovun qəsdən öldürülməsi barədə rayon prokurorluğuna məlumat daxil olub.
Quba Rayon Prokurorluğundan verilən məlumata görə, aparılmış araşdırmalarla müəyyən edilmişdir ki, zərərçəkmişin oğlu Rəvan Ramazanov yaşadıqları evin həyətində şəxsi münasibətlər zəmnində aralarında yaranmış mübahisə zamanı balta ilə Sadıq Ramazanovun sinə və baş nahiyəsinə xəsarətlər yetirərək qəsdən öldürüb.
Faktla bağlı Quba Rayon Prokurorluğunda Cinayət Məcəlləsinin 120.1-ci (qəsdən adam öldürmə) maddəsi ilə cinayət işi başlanıb.
Rəvan Ramazanov şübhəli şəxs qismində tutularaq istintaqa cəlb edilib.
Hazırda iş üzrə istintaq davam edir.
Ermənistanda seçkiqabağı qarışıqlıq: Paşinyanla Koçaryan tərəfdarları arasında toqquşmalar olub
Yazan Super User
Ermənistanınn Gümrü şəhərində baş nazir vəzifələrini icra edən Nikol Paşinyanla sabiq prezident Robert Koçaryanın tərəfdarları arasında toqquşma baş verib.
Erməni KİV-lərinin məlumatına görə, insident N.Paşinyanın "Vətəndaş müqaviləsi" partiyasının seçki kampaniyası zamanı qeydə alınıb.
Tərəflər arasında sözlü mübahisə kütləvi davaya çevrilib.
Bundan başqa, Ararat vilayətində Demokrat partiyasının rəsmiləri seçicilərlə görüş zamanı polis tərəfindən saxlanılıb.
Qeyd edək ki, Ermənistanda parlament seçkiləri iyunun 20-də keçiriləcək.
(Tərcümə: Orxan Nəbiyev)
“Bütün sahələrdə monopolistlər var, arxasındakılar da elə-belə adamlar deyil” - MÜSAHİBƏ
Vahid Əhmədov: “Korrupsiyaya bulaşanlar, xalqı incidənlər mütləq bir gün cavab verməli olacaq”
“Toylar mütləq bərpa olunmalıdır”
Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov ölkə gündəmilə bağlı Modern.az-ın suallarını cavablandırıb. Onunla müsahibəni təqdim edirik:
- Vahid müəllim, 31 maydan etibarən Azərbaycanda sərt karantin rejiminin yumşaldılmasına start verilib. Bunun iqtisadi fəallığa təsirlərilə bağlı fikirləriniz maraqlıdır.
- Çox şükür, metronun açılması ilə insanlar normal şəkildə işə gedib-gəlir. Düzdür, şəhərdə bəzi yolların bağlı olması müəyyən çətinliklər yaradır, amma bu da müvəqqətidir. Yumşaldılmalarla pandmeiya zamanı müəyyən sahələrdə yaranmış problemlər, bəzi insanların əməkhaqlarındakı narazılıqlar öz həllini tapacaq. Təsərrüfat, istehsal sahələrindəki fəaliyyət davamlı olacaq. Təbii ki, bu da Azərbaycan iqtisadiyyatına öz müsbət təsirlərini göstərəcək. Amma biz qəti şəkildə arxayınlaşmamalıyıq. Çünki dünyadakı pandemiya, lənətə gəlmiş virus hələ tam lokallaşdırılmayıb. Ona görə də gigiyenik qaydalara, təmizliyə, qapalı məkanlarda tibbi maskadan istifadəyə diqqət etməliyik. Bəzi xarici ölkələrdə yoluxma sayında artımlar müşahidə olunur. Sevindiricidir ki, bizdə kifayət qədər azalma var, amma dediyim kimi, bu, bizi arxayın salmamalıdır. Pandemiya dövründə Azərbaycan sərt, qapalı dövlət də olmadı, müəyyən qadağalarla vəziyyət nəzarət altına alına bildi və hazırda müsbət dinamika davam edir. Bunun davamlı və dayanıqlı olması üçün hamımız səy göstərməliyik.
- İqtisadi fəallıqdan söz düşmüşkən, xoşumuza gəlsə də, gəlməsə də toylar Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas sütunlarındandır. O şəkildə ki, bu sahə ilə əlaqəli olan hər kəs bir-birini dolandırır. Gözəllik salonları, şadlıq sarayları, bazarlar, müğənnilər, musiqiçilər, müxtəlif xidmət sahələri və s. toy biznesindən qidalanır. Yumşalmalar fonunda toyların keçirilməsilə bağlı yenilik gözlənilə bilərmi?
- Yoluxma saylarındakı azalmalar toyların keçirilməsinə imkan verir. Ona görə də toylar bərpa olunmalıdır. Bunun üçün müəyyən qaydalar işlənib hazırlanmalıdır. Təbii ki, söhbət 1000, 500 nəfərlik toylardan getmir. Açıq havada 100-150 nəfərlik toylara icazə verilməlidir. Həm də siz deyən kimi, toy insanlar üçün iş yeridir. Yəqin ki, növbəti yumşaldılmalarda buna gediləcək. Çünki toy, yeni ailələrin qurulması vacib məsələlərdən biridir. İnsanlar var ki, pandemiya başlayandan toy gözləyir, nişanlı qalıblar, yaşları ötür.
- Elə dediyiniz insanlardan gizli toy edənlər də var...
- Mən o insanları başa düşürəm. Amma bu, qanun pozuntusudur. Gənc qızlar, oğlanlar ailə qurmaq istəyirlər. Onları da başa düşmək lazımdır. Ona görə insanların bu istəklərinə qanuni şəkildə icazə vermək lazımdır ki, sabahısı gün toya basqın edilməsin, qan-qaraçılıq olmasın. Mənim fikrimcə, toylarla bağlı Operativ Qərargah tərəfindən qərarlar veriləcəyi gözlənilir. Şəxsən mən bunun tərəfdarıyam. Toylar olsun, amma pandemiya gözlənilmək şərilə. Bu barədə həmkarlarım tərəfindən parlamentdə də məsələ qaldırılıb, düşünürəm ki, müsbət həllini tapacaq.
- Vahid müəllim, parlamentdə vəziyyət necədir, ötən ilin büdcəsinin icrası ilə bağlı aparılan müzakirələr nə dərəcədə qənaətbəxş oldu? Ümumiyyətlə, pandemiya dövründəki büdcənin icrasını necə qiymətləndirirsiniz?
- Bilirsiniz, 2020-ci ilin dövlət büdcəsi ən çətin dövrü əhatə etdi. Bir tərəfdən pandemiya, bir tərəfdən də 44 günlük Vətən müharibəsinin büdcə xərcləmələrinə çox təsiri oldu. Bütün bunlara baxmayaraq istər Maliyyə Nazirliyi, istər İqtisadiyyat Nazirliyi büdcənin gəlir hissəsinin artırılmasını təmin etdi. 24.6 milyard manata yaxın vəsaitlə faktiki olaraq, əvvəlcədən planlaşdırılmış xərclərin ödənilməsi təmin olundu. Hələ 2 milyarda yaxın vəsait COVID-19-la mübarizəyə sərf edildi. Bunun da bir hissəsi tibb işçilərinin əməkhaqlarının ödənilməsinə, bir hissəsi avadanlıqların alınmasına, bir hissəsi modul tipli xəstəxanaların təşkilinə xərcləndi, 276 milyon manat da sahibkarlara dəstək məqsədilə ayrıldı və s. Bir sözlə, dövlət büdcəsinin 35 faizinin sosialyönümlü olmasını nəzərə alsaq, Azərbaycan hökuməti 2020-ci ildə qarşıya qoyulan sosialyönümlü məsələlərin öhdəsindən gəldi.
- Büdcəsi hələ də neftdən asılı olan ölkə üçün hazırda “qara qızıl”ın qiymətləri çox əlverişlidir. Bu günə olan məlumata görə dünya birjalarında 1 barrel neftin qiyməti 70 dolları ötüb. Hər nə qədər qeyri-neft sektorunu dirçəltməyə çalışsaq da, neft qiymətlərinin yüksəlməsi bizə həm də bir rahatlıq verir.
- Əslində buna rahatlıq verir demək olmaz, rahatlıq verməməlidir də. 2020-ci ilin dövlət büdcəsinin gəlirlərində neft gəlirləri 14 faiz idi. 12.2 milyard manat Dövlət Neft Fondundan transfert idi, 1.8 milyard manat da neft pulları idi ki, bu da ümumilikdə 14 milyard manat edirdi. Neft əsas ixrac potensialımızı təşkil edir. Son vaxtlar İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən yeni iş yerlərinin açılması istiqamətində çox ciddi işlər həyata keçirilir. Ümid edək ki, yaxın gələcəkdə qeyri-neft sektorunun inkişafını əyani şəkildə daha geniş görəcəyik.
- Vahid müəllim, bura həm də ölkə başçısının da dediyi kimi, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə yaradılacaq sənaye parkları hesabına minlərlə iş yerlərinin açılacağını əlavə etmək olar.
- Bəli, cənab Prezident Ağdama sonuncu səfəri zamanı iqtisadi zona yaradılacağını elan etdi. Ərazidə fabrik və zavodlar, sənaye müəssisələri istifadəyə veriləcək. Bu isə yüzlərlə, minlərlə insanın işlə təmin edilməsi deməkdir. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə iqtisadi zonalar yaradılır. Bu çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təbii ki, neftdən asılılığın qalması bizi də narahat edir. Neft qiymətləri yüksək olanda müəyyən arxayınlıq da yaranır. Amma hökumətin iqtisadi qurumları qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq üçün səyləri davam etdirəcəklər. Qarabağ bu xüsusda böyük əhəmiyyət kəsb edəcək.
- Qəribə bir paradoks var: inkişaf gedir, Azərbaycan yenidən qurulur. Amma bu inkişafla bərabər korrupsiya da qol-qanad açır. İcra başçılarının, ayrı-ayrı rəsmi qurumların rəhbər şəxslərinin, hətta pandemiya dövründə baş həkimlərin həbsi hansısa nəticə çıxarılmadığı qənaətinə varmağa vadar edir. Çünki yüksək postda təmsil olunan bəziləri hələ də xalqın olanını, dövlətin büdcəsini talamaqda davam edirlər.
- Bu istiqamətdə proses davam edir. Dövlət başçısı öz qəti mövqeyini bildirib. O deyib ki, Azərbaycanda korrupsiyaya yox deyilməlidir. Bunu hamı başa düşməlidir, istər nazir olsun, istər icra başçısı olsun, istər komitə sədri olsun, istər şirkət rəhbəri olsun, istərsə də baş həkim olsun. Kimliyindən asılı olmayaraq, pulu hər şeydən üstün tutanlar, korrupsiyaya bulaşanlar, xalqı incidənlər mütləq bir gün cavab verməli olacaq.
Bir vaxtlar Azərbaycanda vergi siyasətində çox ciddi problemlər vardı, sahibkarlar çox əziyyət çəkirdi. Mikayıl Cabbarov vergi sahəsinin şəffaflaşdırılması üçün ciddi islahatlara getdi. Faktiki olaraq sahibkarlardan tələb olunan odur ki, vaxtında ödənişlərini etsinlər, sənədləri qaydasında olsun. Ümid edək ki, digər sahələrdə də bu şəffaflığa nail olunacaq. Bu gün “Azərbaycanda korrupsiya yoxdur” deyilə bilməz. Bu dəqiqə Azərbaycanda çox ciddi inhisarçılıq, monopoliya var. Hansı sahədə desəniz, monopolistə rast gəlmək mümkündür, özü də arxasındakılar elə-belə adamlar deyil. O insanlar ki, korrupsiyaya qurşanırlar, onların axırı yaxşı olmayacaq. Çünki ölkəmizdə korrupsiyaya qarşı Prezident, Prezident Adminstrasiyası, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti, hüquq-mühafizə orqanları səviyyəsində mübarizə aparılır. Ona görə də etimad sahibi olan, vəzifə etibar edilən hər kəs bunu dərk etməlidir.
“Vəzifəyə gəlməklə böyük pullara sahib olacağam” düşüncəsi çox geridə qalıb. Son həbslər də bunu diqtə edir. O fikirlə gələnlər, elə o fikrə də qurban gedirlər. Biz cənab Prezidentin rəhbərliyilə müasir, modern Azərbaycan qururuq. Əksini düşünənlər, elə əks qütbdə qalmalı olacaqlar. Və təəəssüf edirəm ki, onların sayı kifayət qədər çoxdur. Baş verənlərdən dərs çıxarmırlar, büdcəni talaya-talaya öz sonlarını hazırlayırlar. Bəzi icra başçıları, dövlət qurumlarının sədrləri, şirkət rəhbərləri elə bilirlər ki, vəzifəyə rüşvət yığmaq üçün təyin ediliblər. Bunların hamısının qarşısı alınacaq.
Qənirə Paşayeva əslində hansı nazirliyi tənqid edib? - Deputatdan AÇIQLAMA
“Mənim Milli Məclisin növbədənkənar iclasında etdiyim çıxışın bəzi sosial media iştirakçıları tərəfindən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin (ƏƏSMN), nazir Sahil Babayevin ünvanına deyilmiş kimi təqdim olunduğunu gördüm. Qeyd etmək istərdim ki bu tam yanlış qənaətdir”.
Bunu millət vəkli Qənirə Paşayeva Milli Məclisdəki dünənki çıxışa olan reaksiyalara cavbab olaraq bildirib.
Deputat deyib ki, dünənki çıxışında nəinki ƏƏSMN-in fəaliyyətini tənqid edib, əksinə bu nazirliyə ünvanladığı bütün müraciətlərin operativ və qanunauyğun şəkildə müsbət cavabnlandırıldığını vurğulayıb.
“Çünki nazir Sahil Babayevə və nazirlik rəsmlərinə vətəndaşlarımızla bağlı etdiyimiz müraciətlərə hər zaman çox qısa zamanda cavablar verilib və onlar operativ şəkildə hər zaman məsələni nəzarətə götürüblər”.
Q.Paşayevanın sözlərinə görə, onun qaldırdığım məsələ 1992-97-ci illərdə ərazi bütövlüyümüzün bərpası uğrunda döyüşlərin iştirakçısı olarkən yaralanmış və sonradan sağlamlıqlarına dəymiş zərərə görə əlillik təyin olunmuş bir qrup müharibə əlili ilə bağlı olub:
“Bu kateqoriyadan olan bəzi vətəndaşlarımız bizə müraciət edərək, onlara ödənəcək sığortapulu ilə bağlı məhkəmə qərarlarının olmasına baxmayaq, hələ də ödənişin gerçəkləşmədiyini və bu məsələdə dəstək göstərilməsini xahiş ediblər. Dövlət sığorta kommersiya qurumundan (“Azərsığorta”) bu barədə soruşduqda bildirirlər ki bu məsələnin həlli Mərkəzi Bank və Maliyyə Nazirliyinin diqqətindədir. Amma “məhkəmə qərarı nə zaman icra ediləcək” sualımıza “Azərsığorta” rəsmlərindən nə vətəndaş, nə də biz konkret cavab ala bilirik. Ümid edirəm ki, əlində məhkəmə qərarı olan 600 -dən çox müharibə əlillinin ciddi narahatçılığına adıçəkilən qurumlar çox qısa zamanda aydınlıq gətirib, problemi həll edəcəklər”.
Bolqarıstan Hərbi Hava Qüvvələrinin qırıcısı Qara dəniz üzərində qəzaya uğrayıb.
MiQ-29 təyyarəsi təlim uçuşları həyata keçirən zaman radarlardan itib.
Hadisə yerində axtarış-xilasetmə işləri başlayıb. Təyyarə pilotunun taleyi naməlumdur.
Bolqarıstanın müdafiə naziri qəza yerinə yollanıb. Taktiki təlimlər dayandırılıb.
Ətraflı
Qarabağda taxıl biçini başlayıb
Qarabağda taxıl biçini başlayıb. Trend-in Qarabağ bürosunun çəkiliş qrupu bölgədə arpa və buğda biçininin gedişini izləyib, fermerlərlə söhbətləşib.
Sahibkarlar bildiriblər ki, biçin sürətlə davam edir və heç bir problem yoxdur. Bu il məhsuldarlıq yüksəkdir, texnika sarıdan da heç bir çətinlik yaranmayıb.
Fermer Məhəmməd Hüseynov hesab edir ki, bu il əvvəlkindən daha çox məhsul götürəcək: “Biçinə başlamışıq, məhsulumuz bol olacaq. Texnika ilə təmin olunmuşuq. Heç bir problemimiz yoxdur. Əminik ki, gələn il azad edilmiş ərazilərdə daha çox taxıl əkəcəyik və ölkəmizə daha çox xeyir verə biləcəyik”.
Ağdam Arqar İnkişaf Mərkəzinin direktoru Ramal Məmmədovun sözlərinə görə, bu il əvvəlkindən daha çox sahədə taxıl əkilib: “Bu il ilk dəfə azad edilmiş bəzi ərazilərdə də əkin aparılıb. Hazırda intensiv biçin gedir. Fermerlərimiz növbəti mövsümdə azad edilmiş ərazilərdə daha çox taxıl əkməyi planlaşdırır”.
Sahibkar Möhübbət Hüseynov da məhsulun bolluğundan razıdır. O, qeyd edib ki, bu il əkini böyük həvəslə aparıblar: “Torpaqlarımız işğaldan azad edilib, rahatlıqla əkin-biçin işlərimizi görürük. Ərazilər minalardan təmizləndikdən sonra əkin sahələrimiz genişlənəcək və biz taxıl istehsalını artıracağıq”.
Azərbaycanlı əsirlərə işgəncə verən erməni cinayətkarlarının növbəti məhkəməsi iyunun 16-na təyin edilib
Bu gün Yasamal Rayon Məhkəməsinin inzibati binasında Bakı Hərbi Məhkəməsinin hakimi Elbəy Allahverdiyevin sədrliyi ilə birinci Qarabağ Müharibəsində azərbaycanlı əsirlərə işgəncə vermiş və digər cinayətlər törətmiş erməni hərbi cinayətkarları Mkrtiçyan Lüdvik Mkrtiçoviç və Xosrovyan Alyoşa Aramaisoviçin cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib.
Prosesdə təqsirləndirilən şəxslərin vəkilləri vəsatət qaldırıb. Vəkil bildirib ki, təqsirləndirilən şəxslər şüşə qəfəsdən çıxarılaraq müdafiəçilərin yanında otursun. Vəsatət təmin edilib və təqsirləndirilən şəxslər vəkillərinin yanında əyləşiblər.
Prosesdə dövlət ittihamçısı ittiham aktını elan edib. İttiham aktında göstərilib ki, Lüdviq Mkrtiçyan Birinci Qarabağ Müharibəsi dövründə azərbaycanlı əsirləri işgəncələr altında saxlayıb.
Xosrovyan bir neçə erməni ilə cinayət əlaqəsinə girərək Kazımov Həbib Muxtar oğlunu əsir götürərək baş və bədən nayihəsinə ağır zərbələr yetirərək işgəncə verib. Lüdviq Mkrtiçyan Kəlbəcərdə Murovdağda 94-cü ildə əsir düşən Hacıyev Elman Rəhman oğlunu Xocavənd rayonunun Ağbulaq kəndi istiqamətinə apararaq orada ona işgəncə verib, ağır işlərə cəlb edib, ac saxlayaraq ona avtomat qundağı ilə müxtəlif xəsarətlər yetirib.
Lüdviq Mkrtiçyan Alyoşa Xosrovyanla birlikdə bir qrup erməni ilə cinayət əlaqəsinə girərək 1993-cü ildə Ağdamın Cəbrayıllı kəndində əsgər Əliyev Famil Heydərəli oğlunu əsir götürüləndən sonra Şuşa həbsxanasında ona ağır işgəncələr verib. Lüdviq Mkrtçyan həmin vaxt Şuşa həbsxanasında dəmir və taxta parçaları ilə yaralı əsgərə xəsarətlər yetirərək ac-susuz saxlayıb.
O, 1994-cü ildə Ağdamda əsir düşən əsgər Hüseyn Cavid Alı oğlunu Şuşa həbsxanasında 1 il saxlayaraq şaxtalı havada qarın altında işgəncələr verib, üzərinə soyuq su töküb, baş və göz nahiyəsinə ağır zərbələr vurub, işgəncə verib. Nəticədə Cavid Hüseyn Iki gözünün görmə qabiliyyətini itirib.
Bununla yanaşı, L.Mkrtiçyan 1994-cü ildə Kəlbəcərdə əsir düşən əsgər Babayev Kamil İdris oğlunu Şuşa həbsxanasında baş və bədəninə avtomat qundağı ilə mütəmadi vuraraq xəsarətlər yetirib, ac-susuz saxlayıb, müxtəlif üsullarla işgəncələr verib.
İttiham aktına görə, digər təqsirləndirilən Alyoşa Xosrovyan Kəlbəcərdə Ömər aşırımında əsir düşən əsgər Abduləliyev Yaşar Abduləli oğlunu Kəlbəcərdəki evlərdən birində qanunsuz olaraq saxlayaraq onu müxtəlif vaxtlarda və müxtəlif alətlərə döyüb, xəsarətlər yetirib.
Lüdvik Mkrtiçyan erməni qruplaşması ilə birləşərək 1994-cü ildə Füzuli rayonunda gedən döyüşlərdə yaralanaraq əsir düşən Həsənov Zahidi qanunsuz saxlayaraq əsirlikdə olduğu müddətdə ağır xəsarətlər yetirib, qışda üstünə soyuq su tökərək döyüb, ac saxlayıb.
Təqsirləndirilən şəxs 1994-cü ildə Füzuli rayonunun Alıxanlı kəndində gedən döyüşlərdə yaralanan əsgər Qafarov Rauf Şəmsəddin oğlunu əsir götürüb 1 il yumruq və təpiklə vurub, siqaret kötüklərini bədənində söndürüb ağır işgəncə verib.
L.Mkrtçyan 1994-cü ildə İslamov Elşən Sabir oğlunu qanunsuz saxlanılan vaxtlarda Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin inzibati binasında tərcüməçi kimi iştirak edərək Elşənə işgəncələr verib, onu Ermənsitan vətəndaşlığını qəbul etmədiyi üçün ağır işgəncələrə məruz qoyub.
Azərbaycanlılara işgəncə verən L. Mktrtıçyan həmçinin ermənilər tərəfindən yaralı vəziyyətdə əsir götürülən Bərdə sakini Vəliyev Qərib Rövşən oğluna qarşı da amansız davranıb. O azərbaycanlı əsirə təzyiqlər göstərərək boynunu qırmaqla hədələyib, dizi ilə döş qəfəsinə müxtəlif zərbələr vurub, avtomat silahının qundağı və ağır dəmir parçaları ilə onu vurub, azərbaycanlı əsiri yerə yıxaraq ayağı ilə sifətini sıxıb, başını və sifətini dəfələrlə soyuq suda saxlayıb, nəfəs alması çətinləşənə qədər suda saxlayıb boğmağa cəhd edib.
O 2020-ci il 15 oktyabrda əsgər Əsgərov Firavan Xanbala oğlunu qətlə yetirib. Həmin gün o Azərbaycan Ordusu tərəfindən saxlanılıb.
İttiham aktına görə, Xosrovyan Alyoşa qabaqcadan əlbir olan bir qrup cinayətkar şəxslə birləşərək qanunsuz olaraq silahar əldə edib.
O, Birinci Qarabağ Müharibəsində Dağlıq Qarabağ bölgəsində yaşayan bir qrup erməni silahlı birləşmənin üzvləri ilə birləşərək 1993-cü ildə Qubadlı rayonunun Əliquluuşağı kəndində baş nayihəsindən yaralanan Kazımov Həbibi 1 il müddətində avtomat silahın qundağı, ağır dəmir parçaları ilə döyərək, ac-susuz saxlayaraq işgəncə verib.
O, L. Mkrtçyan və digərləri ilə birlikdə 1994-cü ildə əsir düşən Əliyev Famil Heydərəli oğluna Şuşa həbsxanasında saxlanarkən ağır xəsarətlər yetirib. Ac susuz saxlayıb.
Xosrovyan Mkrıtçyan və digərləri ilə Ağdam rayonunun Güllücə kəndində 1994-cü ildə əsir düşən yaralı əsgər Hüseyn Cavid Alı oğlu ilə Şuşa həbsxanasında bir il amansız davranıb, şaxtalı havada qarın altında xlorlu soyuq suda saxlayıb.
1994-cü ildə Kəlbəcər rayonunun Susuzluq kəndində əsir düşən əsgər Babayev Kamil İdris oğlu ilə qəddar davranan A.Xosrovyan ona mütəmadi olaraq avtomat və dəmir parçaları ilə xəsarətlər yetirib.
Bundan başqa, o, 1994-cü ildə Füzuli rayonunun Aşağı Seyidəhmədli kəndində gedən döyüşlərdə qarın nayihəsindən yaralanan əsgər Həsənov Zahid Əsgər oğluna hər gün işgəncələr verib, baş nayihəsinə dəmir və ağac parçaları ilə xəsarətlər yetirib, ac saxlayıb.
Ağdam rayonunun Güllücə kəndində çiyin nayihəsində yaralanan əsir düşən Rzayev Zaur Vahid oğlu da Xosrovyanın işgəncələrinə məruz qalıb. Əsir əsgər Ağbulaq kəndindəki evlərdən birində saxlanılarkən ağır işlərə cəlb edib. Xosrovyan onu döyüb, xəsarətlər yetirib, ayağındakı yaraları basaraq işgəncələr verib.
Xosrovyan ötən il oktyabrın 3-də Cəbrayıl şəhərinin yaxınlığında Azərbaycan Ordusunun hərbçiləri tərəfindən saxlanılıb.
İttihama münasibət bildirən Lüdvik Mkrtiçyan əsir və girovlara işgəncə vermədiyini bildirib.
A.Xosrovyan isə özünü ittihamlarda qismən təqsirli bilib və 2020-ci il oktyabr ayında qanunsuz olaraq Azərbaycan sərhədini keçdiyini etiraf edib.
Prosesdə təqsirləndirilən şəxslərə ifadə vermək təklif olunub. Hər iki şəxs indiki mərhələdə ifadə verməyib, bildiriblər ki, onlar zərərçəkmişlərin ifadəsindən sonra ifadə verəcəklər.
Daha sonra prosesdə zərərçəkmişlər ifadə verib. Onlar bildiriblər ki, təqsirləndirilən hər iki şəxs onlara əsirlikdə amansız işgəncələr verib.
Növbəti məhkəmə prosesi iyunun 16-na təyin edilib.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində qanunsuz fəaliyyət göstərən erməni separatçı rejiminin silahlı birləşmələri və Ermənistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri tərəfindən Azərbaycan Respublikasının işğal altında olmuş ərazilərində azərbaycanlılara qarşı törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə cinayətləri ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri ilə Hərbi Prokurorluqda cinayət işinin istintaqı zamanı əsirlərin və beynəlxalq humanitar hüquqla müdafiə olunan digər şəxslərin girov saxlanması, onlara işgəncə verilməsi, qəddar və qeyri-insani rəftar edilməsi faktları müəyyən olunub.
Belə ki, istintaqla müəyyən edilib ki, Ermənistan Respublikasının vətəndaşı, 1969-cu il təvəllüdlü Mkrtiçyan Lüdvik Mkrtiçoviç Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsində yaşayan, habelə Ermənistan Respublikasından gəlmiş millətçi ermənilərdən ibarət yaradılmış silahlı qrupların fəaliyyətində iştirak edib onlarla qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs halında cinayət əlaqəsinə girərək 1991-ci ilin iyul ayında Xocalı şəhəri yaxınlığındakı “Ballıca” adlandırılan meşədə girov götürüb qanunsuz olaraq azadlığı məhdudlaşdırılan Azərbaycan vətəndaşına, habelə 13 sentyabr 1999-cu il tarixdə Goranboy rayonunun Tapqaraqoyunlu kəndi ərazisində girov götürülərək Ermənistan Respublikasının İrəvan şəhərinə gətirilmiş və həmin şəhərdə yerləşən hərbi hissələrin birində qanunsuz saxlanılan mülki şəxsə Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşları tərəfindən sorğu-sual edilən zaman tərcüməçi kimi iştirak edərkən işgəncə verib.
İstintaqla o da müəyyən olunub ki, Lüdvik Mkrtiçyan tərəfindən daha 11 nəfər əsir götürülüb. Azərbaycan vətəndaşının müxtəlif vaxtlarda Xocavənd və Ağdərə rayonları ərazisində, Şuşa həbsxanasında və Ermənistanın İrəvan şəhərində qanunsuz saxlanıldığı yerlərdə döyülərək müxtəlif xarakterli işgəncələrə məruz qaldığı və Müdafiə Nazirliyinin N saylı hərbi hissəsinin hərbi qulluqçusunun avtomat silahdan atəş açılaraq öldürüldüyü müəyyən edilib.
Lüdvik Mkrtiçyan 20 oktyabr 2020-ci il tarixdə Füzuli rayonunun Məlikcanlı kəndi ərazisində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları tərəfindən saxlanılaraq ələ keçirilib.
Aparılan istintaq tədbirləri nəticəsində Lüdvik Mkrtiçyanla birlikdə azərbaycanlılara qarşı amansız rəftar edərək onlara işgəncələr vermiş Ermənistan Respublikasının vətəndaşı, 1967-ci il təvəllüdlü Xosrovyan Alyoşa Aramaisoviçin də cinayətkar əməlləri ifşa olunub.
İstintaqla Alyoşa Xosrovyanın 5 nəfər azərbaycanlıya əsirlikdə olduqları müddətdə işgəncə verməsi, onlarla qəddar və qeyri-insani rəftar etməsi müəyyən edilib.
Belə ki, Alyoşa Xosrovyan 1994-cü ilin aprel ayında Müdafiə Nazirliyinin N saylı hərbi hissəsinin əsir düşmüş sabiq əsgərini Xocavənd rayonunun Mısmına (Ağbulaq) kəndindəki yaşayış evlərinin birində qanunsuz olaraq saxlanılan zaman, qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının Müdafiə naziri Babayan Samvel Andranikoviç üçün həmin kənddə evin tikintisində ağır işlərin görülməsinə məcbur edib ona müxtəlif dərəcəli xəsarətlər yetirib.
Bundan başqa, Alyoşa Xosrovyan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 1993-1994-cü illər ərzində əsir düşərək Şuşa şəhər həbsxanasında qanunsuz olaraq saxlanılan əsgərlərinə qarşı da xüsusi qəddarlıq nümayiş etdirərək onlara mütəmadi olaraq döymə, ac-susuz saxlama, fiziki və psixi iztirablar yetirməklə işgəncə verib.
Alyoşa Xosrovyan Azərbaycan Respublikasının ərazisində kəşfiyyat xarakterli hərəkətlər apararkən 03 oktyabr 2020-ci il tarixdə Azərbaycan silahlı bölmələrinin hərbi qulluqçuları tərəfindən ələ keçirilib.
Lüdvik Mkrtiçyan və Alyoşa Xosrovyanın Cinayət Məcəlləsinin 113 (işgəncə), 115.2 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 279.1 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və ya qrupları yaratma), 318.2 (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) və digər maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayətləri törətmələrinə əsaslı şübhələr müəyyən edildiyindən onlara həmin maddələr üzrə ittiham elan edilməklə barələrində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.
20.05.2021-ci il tarixdə tarixdə iş üzrə ittiham aktı təsdiq edilərək baxılması üçün Bakı Hərbi Məhkəməsinə göndərilib.
Hazırda cinayət işi üzrə digər şəxslərin cinayətkar əməllərinin ifşa edilərək məsuliyyətə cəlb olunması istiqamətində kompleks tədbirlər davam etdirilir.
Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu bəyan edib ki, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin tapşırıq və tövsiyələrinə uyğun olaraq törədildiyi vaxtdan asılı olmayaraq sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə cinayətləri törətmiş şəxslərin müəyyən edilərək cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi təmin ediləcək.
“Qırmızı xətt”i keçən çörəkçilər: yediyimiz çörək niyə köp yaradır...
Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq edilmiş minimum istehlak səbəti üzrə əsas növ ərzaq məhsullarının illik istehlak normalarına əsasən, əmək qabiliyyətli əhalinin hər nəfəri üçün çörək və çörək məhsulları 136.8 kiloqram, pensiyaçılar üçün 107.9 kiloqram, uşaqlar üçün 100.5 kiloqramdır. Hesablamalara görə, bir azərbaycanlı gün ərzində təxminən 300-350 qram çörək yeyir.
Tədqiqatçıların bildirdiyinə görə, insan həyatı boyu digər qida məhsulları ilə birlikdə təqribən 15 ton çörək istehlak edir.
Çörək orqanizmin vərdiş etdiyi ənənəvi və qədim ərzaq olmaqla yanaşı, karbohidrat və kalori mənbəyi kimi insanın əsas qida vasitəsidir. Tərkibində olan yüksək bitki zülalı, Omeqa-6 yağ turşusu, mineral və vitaminlərlə orqanizmi təmin edir, həzm prosesini aktivləşdirir. Amma qida rasionunda əsas paya malik olan çörək nədənsə, biz azərbaycanlıların orqanizmində narahatlıq yaradır. Əksəriyyət çörək qəbulundan sonra mədə-bağısağında, həzm prosesində diskamfort yarandığından şiakyətlənir. Bunu isə çörəyin standartlara uyğun bişirilmədiyi, hətta ölüyə vurulan hansısa maddədən istifadə ilə əlaqələndirirlər.
“Azərbaycanda çörəyə hansısa maddələr vurulur”
Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynov Modern.az-a deyib ki, Dünya Ərzaq Proqramının verdiyi məlumata görə, Azərbaycan dünyada ən çox çörək istehlak edən ölkədir:
“Ölkəmiz həmçinin, çörək tullantıları ilə bağlı siyahıda da öndə gedir. Çörəyin çox istehlak edilməsinə milli adət-ənənələr, vərdişlər, müharibə və s. təsir edir. Lakin çörəyin tullantıya çevirilməsinin digər səbəbi qiymətlərinin sabit qalmasıdır. Hökumət çörəyin qiymətini sabit saxlamaq üçün müəyyən işlər görür, inzibati yollarla bazara təsir edir. Dünya bazarında unun və buğdanın qiyməti qalxsa da, Azərbaycanda çörək qiymətləri sabitdir. Baxmayaraq ki, bazar iqtisadiyyatına ziddir, ölkədə bazara təsirlər çoxdur. Hökumətin çalışdığı odur ki, bazarda bolluq yaratsın, azad rəqabət olsun, ucuz və keyfiyyətli çörək istehsal olunsun. Amma belə bir şəraitdə çörək istehsalçıları “qırmızı xətt”in üstündə dayanmaqla bərabər, çörəyin çəkisini və keyfiyyətini aşağı salmaq yolunu seçirlər. Keyfiyyəti aşağı olan çörək isə tullantıya çevirilir. Təəssüf ki, bu sahədə problem gözlə görüləcək dərəcədə çoxdur. Azərbaycanda çörək biznesi liberallaşmış biznesdir, yəni kim istəsə bu bizneslə məşğul ola bilər. Amma hökumət bazara adminstrativ yollarla təsir etdiyi üçün qiymətlər sabit, keyfiyyət isə aşağıdır”.
“Çörək standartlara uyğun bişirilmir”
Hüquq müdafiəçisinin sözləriə görə, ölkədə bəzi zavodlarda çörək standartlara uyğun bişirilmir:
“Çörəyin nəmliyini artırmaqla çəkiyə təsir edirlər. Bu isə çörəyin tez xarab olmasına, ən əsası insan sağlamlığına mənfi təsir etməsinə gətirib çıxarır. Odur ki, insanlar arasında “çörəyi yedikdən sonra köp əmələ gəldi”, “mədəmdə narahatlıq yarandı” və s. kimi şikayətlər çoxalır. Bizə məlumatlar gəlir ki, çörəyin yumşaqlığını, qabarıqlığını artırmaq üçün ona hansısa maddə qarışdırırlar. Təəssüf ki, bu maddəni hələ aşkar edə bilməmişik. Onun dezinformasiya olması da istisna edilmir. Eyni zamanda, əhalinin diyetik çörəklərdən şikayətləri çoxdur. İnsanlarda qara çörəklərə rəngdəyişdirən hansısa maddələrin qatılması şübhəsi var. Bu da açıq məsələdir, araşdırma aparılmalıdır. Bununla yanaşı, ölkədə normal, standartlara uyğun çörək istehsal edən zavodlar da var”.
“Çörəyin bişirilmə standartları qanunla tənzimlənir”
Ölkəmizdə qida məsələlərinə cavabdeh olan qurumun -AQTA-nın İnformasiya təminatı və innovativ həllər şöbəsindən Modern.az-ın çörəyin keyfiyyəti və standartlara nə dərəcədə uyğun olması ilə bağlı sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, bütün prosedurlar qanunla tənzimlənir:
“Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kollegiyasının 3 noyabr 2020-ci il tarixli 19 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Qida məhsulları üçün mikrobioloji göstəricilərə dair sanitariya normaları və qaydaları”na 1 nömrəli əlavənin 1.5.2-ci yarımbəndinə əsasən, istehsal edilən çörək-bulka məmulatları üçün mikrobioloji göstəricilər qismində çörəkdə kartof xəstəliyinin törədicisi olan Bacillus mesentericus, habelə maya və kif göbələlər, un və un məmulatlarına aid edilən, həmçinin milli çörək məmulatı sayılan yuxa üçün mikrobioloji göstərici kimi koliform bakteriyaları və kif göbələkləri müəyyənləşdirilib. Bu məhsullarda adıçəkilən mikroorqanizmlərin sayının Qaydalarda göstərilən tələblərə uyğunluğunun təyini zamanı müvafiq beynəlxalq metodlar tətbiq edilir. Mikrobioloji göstəricilərlə yanaşı, çörək və çörək növlərində (zərif çörək-bulka məmulatları da daxil olmaqla) çirkləndirici qismində Deoksinivalenol (DON) və zeranol risk daşıyan maddələr olaraq, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kollegiyasının 18 dekabr 2020-ci il tarixli 20 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Qida məhsulları üçün mikrobioloji göstəricilərə dair sanitariya normaları və qaydaları”nda adıçəkilən çirkləndiricilərə dair normalar müəyyənləşdirilib.
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi əhalinin sağlamlığının qorunması istiqamətində sözügedən norma və qaydalara riayət edilməsinə nəzarət məqsədilə mütəmadi olaraq monitorinqlər həyata keçirir. Bakı şəhəri də daxil olmaqla, respublikanın bütün regionlarında konkret faktlara əsaslanan müraciətlər daxil olduğu təqdirdə, Agentlik tərəfindən plandankənar (növbədənkənar) yoxlamalar aparılır, qida məhsullarının istehsalı və satış məntəqələrində əhalinin sağlamlığının qorunması istiqamətində müvafiq dövlət nəzarət tədbirləri həyata keçirilir. Dövlət nəzarət tədbirləri Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu və “Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında” Prezidentin 2017-ci il 13 noyabr tarixli 1681 nömrəli Fərmanında qeyd olunan Agentliyin fəaliyyət istiqamələrinə, uyğun olaraq həyata keçirilir”.
Çörək seçərkən nələrə diqqət etməli?
Rəsmi məlumata görə, çörək seçərkən, istehlak edərkən diqqətli olmaq lazımdır:
“Qida rasionumuzun əsasını təşkil edən çörək keyfiyyətsiz olan zaman orqanizm üçün təhlükə yaradır. Çörək əsasən buğda və çovdar unundan hazırlanır. Əsas xammal kimi un, duz, su, maya götürülür. Orqanoleptik üsulla çörəyin xarici görünüşü, içliyinin vəziyyəti, dadı, iyi, xəstəliyin olub-olmaması, kənar qarışıqlar müəyyən edilir. Xarici görünüşü çörəyin formasına, üzərinin vəziyyətinə, rənginə, qabığında nöqsanların olmamasına görə qiymətləndirilir. Çörəyin keyfiyyət göstəricilərinə turşuluq, nəmlik və məsaməlilik eyni zamanda orqanoleptik göstəricilər (iyi, dadı, rəngi) daxildir. Çörəyin qabığında çatlar olmamalıdır. Qabığının rəngi buğda çörəyində qızılı sarıdan, açıq qəhvəyiyə qədər, çovdar və kəpəkli buğda çörəklərində açıqdan tünd qəhvəyiyə qədər olur. Kəsiyində qabığının qalınlığı 3-4 mm-dən çox olmamalıdır. İçliyin vəziyyəti kəsilmiş çörəkdə müəyyən edilir. İçliyi yaxşı bişmiş, bərabər məsaməli, barmaqla yoxladıqda nəm və ələ yapışqan olmamalı və üzərinə yüngül basdıqda elastik olub öz əvvəlki formasını almalıdır. Eyni zamanda, yumşaq olmalı, ovxalanmamalı, daxilində un hissəcikləri və yumrular olmamalıdır. Hündür, yaxşı məsaməli çörək orqanizmdə asan mənimsənilir. Çörəyin səthi hamar, parıltılı, yanmamış olmalıdır. İyi xoşagələn olmalı, acı və turş tamlı, çeynəndikdə xırçıltılı, kənar iy, kif və s. olmamalıdır”.
Un və çörəkdəki təhlükə
AQTA-dan verilən məlumatda həmçinin yüksək qlikemik indeksə malik çörəyin tez kiflənən məhsul olması, bunun isə insan orqanizmi üçün olduqca təhlükəliliyi vurğulanıb:
“Təzə xəmirə az sayda göbələk sporunun düşməsi kifayətdir ki, bütün məhsul partiyası yararsız vəziyyətə düşsün. Çörək-bulka məmulatlarında olan istənilən kif insan sağlamlığı üçün təhlükəlidir. Kifli çörəyi sadəcə iyləmək kifayətdir ki, patogen mikroorqanizmlərin sporları orqanizmə rahat bir şəkildə daxil olsun. Zəhərlənmənin əlamətləri özünü yaşlı insanlarda, uşaqlarda və hamilə qadınlarda daha kəskin göstərir. Çörəkdə kif yaranmasının bir neçə səbəbi vardır:
- istehsal zamanı sanitar normalara riayət olunmaması;
- məhsulun düzgün şəraitdə saxlanılmaması;
- çörəyin hazırlanmasında keyfiyyətsiz qida məhsullarından istifadə olunması;
- çörəyin yarıçiy bişirilməsi.
Çörək-bulka məmulatlarında kif göbələyi, ilk olaraq, məhsulun qabığında görünür. Buna görə çoxları sadəcə kifli hissəni kəsib götürür və qalan hissələri yeməyə davam edir. Belə etmək çox təhlükəlidir, çünki görünməyən sporlar məhsulu bütünlüklə əhatə edir və qidalandığımız zaman orqanizmdə ciddi intoksikasiyanın (zəhərləyici maddələrin orqanizmə təsiri nəticəsində əmələ gələn patoloji hal) yaranmasına səbəb olur. Kifli çörəyi iyləmək tənəffüs yollarının xroniki xəstəlikləri riskini meydana gətirir. Bəzi növ göbələklər əsəb sistemini sıradan çıxarır, hormonal fonu pozur, orqanizmin qoruyucu funksiyasını aşağı salır və gələcəkdə bronxial astma və xroniki bronxitin yaranma riskini artırır. Kifli çörəklə qidalanma orqanizmdə bu simptomların meydana gəlməsinə səbəb olur:
allergik rinit;
dəridə səpgi;
epiqastral ağrı;
ürəkbulanması;
qusma;
tezyorulma;
ishal.
“Kifi təmizləyib çörəyi yemək olmaz!”
Agentlik bildirir ki, vacib məsələ çörəyin düzgün şəraitdə saxlanılmasıdır:
“Bu həm istehsalçıya, həm də istehlakçıya aid olan məsələdir. Rütubətli və isti yer göbələyin inkişafı üçün əlverişli mühitdir. Göbələk sporları çörəyə gəmiricilər və həşəratlar vasitəsilə də daxil olur. Mətbəxdə çörəyi saxladığınız yerin təmiz, quru, havalandırılmış olmasını təmin edin. Çörəkqabını tez-tez yuyub qurulayın. Mətbəx şkaflarının arxasına çörək qırıntılarının düşüb, həşəratları cəlb etməsinə imkan verməyin. Çörəyi sellofanda saxlamayın. Əgər çörəkqabında bir çörəkdə az da olsa, kif varsa, artıq yanındakı çörəkdə də kif olması labüddür. Ona görə də hər iki çörəyi daha istifadə etməyin.
İsti və nəmli mühitdə saxlandığı zamanı çörəyin daxilində yapışqanlıq da meydana gələ bilir. Çörəkdə yapışqanlığın meydana gəlməsinə Bacillus mesentericus bakteriyası səbəb olur və bu kartof xəstəliyi adlandırılır. İstiyə dözümlü olduğu üçün bu bakteriyanın sporları bişirmə zamanı sağ qala bilər. Çörək soyudulduqda bu sporlar vegetativ formaya keçir və əlverişli şəraitdə çoxalırlar. İlkin əlamət olaraq yemiş qoxusuna bənzər bir qoxu ilə özünü biruzə verir və daha sonra getdikcə rəngində dəyişikliklər baş verir. Bu yapışqan çörəklərin istehlak edilməsi insan sağlamlığı üçün bir sıra zərərlər törədə bilir. Kartof xəstəliyinə səbəb olan Bacillus sporlarının bəziləri toksinlər istehsal edir və septisemiya və qida zəhərlənməsinə səbəb olur. Kartof xəstəliyi əmələ gələn çörəkləri istehlak edən insanlarda ürək bulanması, qusma, ishal, baş ağrısı və titrəmə kimi simptomlar müşahidə edilir. Çörək məhsuları istehlaka hazır məsullar olduğu üçün tam qablaşdırılmalıdır. Gün ərzində istehlak ediləcək çörək təzə və yumşaq qalması üçün qaranlıq, sərin və quru yerdə saxlanmalıdır. İsti havalar və nəmli mühit mikroorqanizmlərin böyüməsi üçün əlverişli şərait olduğu üçün çörəyin dondurucuda saxlanması daha məqsədəuyğundur.
Qeyd edilib ki, açıq şəkildə satılan çörək-bulka, unlu qənnadı məmulatları, quru meyvələr və istehlakdan öncə heç bir termiki emal və yaxud təmizləmə prosesinə məruz qalmayan digər qablaşdırılmamış qida məhsulları xüsusi vitrin arxasında saxlanaraq istehlakçılardan təcrid edilməli və bu məhsullar yalnız xüsusi gigiyenik vasitələrlə (əlcək, maska, başlıq və s.) təmin edilmiş işçi heyət üzvləri tərəfindən istehlakçılara təqdim edilməlidir”.
Qeyd edək ki, satış mərkəzlərində təqdim olunan un və un məmulatlarının istehsalı, satışı və ilə bağlı vətəndaşların hər hansı bir şikayəti olarsa, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin 1003 nömrəli "Çağrı Mərkəzi"nə zəng edib məlumat verə bilərlər.
Gülşən RAUFQIZI
Qənirə Paşayeva məmurlara hiddətləndi
Qənirə Paşayeva Vətən Müharibəsi şəhid ailəsinin müraciətinə baxılmadığına görə məmurlara hiddətləndi.
Deputat bu barədə Milli Məclisin iclasında çıxış edib:
“Adam şəhid verib, özü də Birinci Qarabağ müharibəsi əlilidir. Nə istəyir? İstəyir ki, məhkəmənin qərarı yerinə yetirilsin. Haqqı olanı alsın. Məmurlar mənə deyirlər ki, Qənirə xanım, bu məsələni Milli Məclisdə 3 dəfə qaldırmısınız. Deputatla belə bir üslübda, belə bir tonda danışmaq heç doğru yanaşma deyil. Mən hansı məsələni neçə dəfə qaldıracağam, bunu seçicilərim müəyyən edir, hansısa məmur yox. Qurumlardan cavab ala bilmirəm, ona görə dəfələrlə məsələni qaldırmalı oluram. Qurumlara müraciət edirəm, deyirlər baxılacaq. Nə vaxt baxılacaq?! Niyə baxılmır. Adam deyir ki, məhkəmənin qərarı yerinə yetirilmir. Bundan sonra vətəndaşa necə deyə bilərəm ki, məhkəmələrə inanın. Əgər yetirməsələr mən onların adlarını da çəkərəm. Məhkəmənin qərarı yerinə yetirilsin, şəhid atasının sığorta pulu verilsin!.”.